عنوان فارسی    شاهزاده و گدا

عنوان انگلیسی    The Prince And The Pauper

توضیحات    در محله‌ای فقیرنشین در لندن، پسرش، در دوران حکومت «هنری هشتم»، مرد شروری به‌نام «جان کانتی» (بورگناین)، پسرش، «تام» (لستر) را برای جیب‌بری می‌فرستد. «تام» که نزدیک است در بازارگیر بیفتد، از دیوار بلندی بالا می‌رود و خودش را پیش‌روی «هنری هشتم» (هستن) و درباریانش می‌یابد. «دوکِ نورفولک» (هریسن) از شاه می‌خواهد که پسرک را تنبیه نکند و «تام» از طریق دودکشی می‌گریزد و این بار به «شاهزاده ادوارد» (لستر) برمی‌خورد. این دو متوجه شباهت فوق‌العاده‌شان می‌شوند و به پیشنهاد «ادوارد» برای بالماسکه آن شب، لباس‌های‌شان را عوض می‌کنند، اما به‌زودی «نورفولک»، «ادوارد» را به جای پسرک گدا از قصر بیرون می‌کند. او برای اثبات هویتش، مُهر سلطنتی‌اش را نشان می‌دهد، ولی به او تهمت دزدی می‌زنند و مردی به‌نام «مایلز هندون» (رید) نجاتش می‌دهد. «مایلز» او را پیش «کانتی» برمی‌گرداند، با او و نوچه‌هایش درگیر می‌شود و در حالی که زخمی شده با «ادوارد» به اردوگاه یاغی بدنام، «رافر» (اسکات) می‌گریزد. در این بین، ادعای «تام» که می‌گوید و دربار آماده تاج‌گذاری شاهزاده می‌شود. «ادوارد» و «مایلز» به خانه اجدادی «مایلز» می‌روند و «مایلز» می‌فهمد که املاک و همسرش، «لیدی ادیت» (ولش)، را برادر خبیشش، «هیو» (همینگز) عضب کرده است و هویت «مایلز» را هم انکار می‌کند. «مایلز» سر راه «هیو» به مراسم تاج‌گذاری کمین می‌کند، «ادیت» را پس می‌گیرد و «ادوارد» را به موقع به مراسم می‌رساند تا با تجربه‌های تازه‌اش درباره زندگی فقرا، پادشاهی آگاه برای کشورش باشد.
* کوششی از سوی برادران سالکایند، برای استفاده مجدد و تا حد امکان از سرمایه‌های سه تفنگدار و چهار تفنگدار (هر دو ساخته ریچارد لستر، 1973 و 1975) و ستارگانی مثل هستن، رید و ولش. بدون آنکه نشانی از ظرافت و تیزبینی و طنز کارگردانی لستر را داشته باشد. به‌رغم پُرمایگی داستان تواین، فیلم در زمینه داستان‌گوئی هم فریحه‌ای نشان نمی‌دهد و صرفاً از این ستاره به سراغ آن یکی می‌رود. معلوم است که سازندگان فیلم می‌خواسته‌اند یک فیلم برای بچه‌ها بسازند و آنقدر خوش رنگ و لعاب که بتواند بزرگ‌ترها را هم جلب کند. فلایشرِ کارگردان، فروغی ندارد و لستر که بیشتر اوقات روی پرده است، برای ایجاد تمایز میان شخصیت‌ شاهزاده و گدا زحمت چندانی نمی‌کشد و ضمناً برای نقش‌هایش، بیش از حد بزرگ است. فیلم با نام شمشیرهای متقاطع نیز شناخته شده است. از نسخه‌های دیگر: 1937 به همین نام، ویلیام کیتلی؛ 1954، شمشیرهای متقاطع به کارگردانی میلتن کریمز و همکاری ارول فلین و جینا لولوبریجیدا.

کشور تولیدکننده    پاناما

آهنگساز(موسیقی متن)    موریس ژار.

سال تولید    ۱۹۷۷

محصول    ایلیا سالکایند و الکساندر سالکایند

کارگردان    ریچارد فلایشر

فیلمنامه‌نویس    برتا دومینگز و پی‌یر اسپنگلر، برمبنای داستانی نوشته مارک تواین.

فیلمبردار    جک کاردیف.

هنرپیشگان    آلیور رید، راکل ولش، مارک لستر، ارنست بورگناین، جرج ک. اسکات، رکس هریسن، دیوید همینگز، چارلتن هستن، هاری اندروز، مورای ملوین و تامی رایت.

نوع فیلم    رنگی، 121 دقیقه.